Ypecolsga

©:

Ypecolsga is een streekdorp en agrarische gemeenschap van middeleeuwse oorsprong aan de doorgaande weg tussen Woudsend en Balk. Het telt ongeveer zeventig inwoners. Voor de dagelijkse voorzieningen gaan de inwoners in de regel naar Woudsend.

Het buurtschap bestaat uit een lange streek van ongeveer drie kilometer en telt een tiental boerderijen. Ze staan grotendeels ten zuiden van de vroegere Wegsloot die rond 1950 is gedempt. Vroeger had het dorpje een eigen kerk. Deze is in de 18de eeuw afgebroken. Er staat nu een klokkenstoel met helmdak op de algemene begraafplaats. Ook zou Ypecolsga vroeger een eigen school gehad hebben.

Ypecolsga bezit een aantal monumentale boerderijen, waaronder de in 1783 gebouwde boerderij ‘Arbeid en Moeite’. Deze boerderij kreeg later de naam ‘De Eersteling’, omdat het de eerste boerderij was die verzekerd werd bij de in 1816 door Age Hylkes Tromp opgerichte ‘Onderlinge Brandwaarbord Maatschappij Anno 1816’. De eertijds door Aede Lútzens beschilderde behangsels in deze boerderij zijn nu te bewonderen in de Ypecolsgakamer van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.

Ypecolsga is het moederdorp van Woudsend, dat door de ligging aan de Ie al gauw veel belangrijker werd dan het moederdorp.

De naam van het dorp komt in 1132 voor als Ipekeldekerke. Het eerste element van de huidige naam is de persoonsnaam Ype, waarvan de kernbetekenis onduidelijk is. Het tweede element ‘kol’ duidt op ‘hoogte’ en sluit aan bij de geografische ligging. Het laatste element ‘gea’ betekent in het Nederlands ‘gebied, streek’.

Bijgaand is een tekening van Portier uit 1750 afgebeeld, met o.a. de kerk en twee watermolens. Het omringende water is mogelijk de kruising van de Weisleat met de Fokkesleat, vrij geïnterpreteerd door de tekenaar.